5 ἔρχεται οὖν εἰς πόλιν τῆς Σαμαρείας λεγομένην Συχάρ, πλησίον τοῦ χωρίου ὃ ἔδωκεν ᾿Ιακὼβ ᾿Ιωσὴφ τῷ υἱῷ αὐτοῦ· 6 ἦν δὲ ἐκεῖ πηγὴ τοῦ ᾿Ιακώβ. ὁ οὖν ᾿Ιησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο οὕτως ἐπὶ τῇ πηγῇ· ὥρα ἦν ὡσεὶ ἕκτη. (Έρχεται τότε σε μια πόλη της Σαμάρειας που λέγεται Συχάρ, κοντά στο χωράφι που έδωσε ο Ιακώβ στον Ιωσήφ το γιο του.Και εκεί ήταν το πηγάδι του Ιακώβ. Ο Ιησούς, λοιπόν, επειδή είχε κουραστεί από την οδοιπορία, καθόταν έτσι απλά δίπλα στο
πηγάδι. Ήταν περίπου δώδεκα η ώρα το μεσημέρι.)
Γιατί ο Ευαγγελιστής μας δίνει τόσες λεπτομέρειες για το σημείο στο οποίο ο Ιησούς στάθηκε να ξεκουραστεί; - Για να μη παραξενευτείς όταν ακούσεις τη γυναίκα να λέγει «ο πατήρ μας ο Ιακώβ μας έδωσε αυτή την πηγή». Διότι ο τόπος εκείνος ήταν αυτός στον οποίο εκδικούμενοι για την Δείνα, οι αδελφοί της Λευί και Συμεών έκαναν εκείνη τη φοβερή σφαγή.
Ας θυμηθούμε λοιπόν από πού έχουν καταγωγή οι Σαμαρείτες: Σομόρ λεγόταν το όρος που πήρε το όνομά του από τον ιδιοκτήτη του. Ο Ησαΐας μας εξηγεί ότι «και η κεφαλή των Σομόρων είναι Εφραῒμ». Άρα οι καταγωγή των Σαμαρειτών ήταν από την φυλή Εφραίμ. Αλλά οι κάτοικοι δεν ονομάζονταν ούτε Σομορίτες ούτε εξ’ Εφραίμ, αλλά Ισραηλίτες. Με την πάροδο του χρόνου αυτοί έπεσαν στην αμαρτία της ειδωλολατρίας. Όταν κάποτε επέστρεψαν στην πίστη του μόνου αληθινού Θεού, δεν αποδέχτηκαν πλήρως όλα τα βιβλία της Αγίας Γραφής, αλλά μόνο τα βιβλία του Μωϋσέως. Πάραυτα όμως προσπαθούσαν να αποδείξουν την Ιουδαϊκή τους καταγωγή και ότι γενάρχη τους είχαν τον Αβραάμ. Τον δε Ιακώβ θεωρούσαν πατέρα. Αυτά όλα δημιουργούσαν μία χρόνια αντιπαλότητα μεταξύ Ισραηλιτών και Σαμαρειτών. Και ο Χριστός άλλωστε όταν απέστειλε τους μαθητές Του για να κηρύξουν τους είπε μεταξύ άλλων «εις πόλιν Σαμαρειτών μη εισέλθετε».
7 ἔρχεται γυνὴ ἐκ τῆς Σαμαρείας ἀντλῆσαι ὕδωρ. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· δός μοι πιεῖν. 8 οἱ γὰρ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπεληλύθεισαν εἰς τὴν πόλιν ἵνα τροφὰς ἀγοράσωσι.
(Έρχεται τότε μια γυναίκα από τη Σαμάρεια να αντλήσει νερό. Λέει σ’ αυτήν ο Ιησούς: «Δώσε μου να πιω» – γιατί οι μαθητές του είχαν φύγει στην πόλη, για να αγοράσουν τροφές.)
Από εδώ βλέπουμε και την αντοχή του Ιησού στην οδοιπορία, αλλά και την αδιαφορία Του για την τροφή. Οι μαθητές πήγαν λέει να αγοράσουν τρόφιμα διότι προφανώς δεν κουβαλούσαν μαζί τους.
Ο Ιησούς είπε λοιπόν στην Σαμαρείτιδα: «Δος μου να πιω» και η Σαμαρείτιδα εκθαμβούμενη του απάντησε:
9 λέγει οὖν αὐτῷ ἡ γυνὴ ἡ Σαμαρεῖτις· πῶς σὺ ᾿Ιουδαῖος ὢν παρ' ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος; οὐ γὰρ συγχρῶνται ᾿Ιουδαῖοι Σαμαρείταις. (Του λέει λοιπόν η γυναίκα η Σαμαρείτισσα: «Πώς εσύ που είσαι Ιουδαίος ζητάς να πιεις από εμένα, μια γυναίκα που είμαι Σαμαρείτισσα;» – γιατί δε συναναστρέφονται Ιουδαίοι με Σαμαρείτες.)
Και πως κατάλαβε η Σαμαρείτιδα ότι ήταν ο Χριστός Ιουδαίος; -Ίσως από την ενδυμασία Του ή από την προφορά Του. Εσύ όμως παρατήρησε την οξυδέρκεια της γυναικός, διότι αν έπρεπε να προφυλαχτεί κάποιος ήταν ο Χριστός και όχι εκείνη. Και έτσι με αφορμή τα λόγια της γυναίκας, κάποιος ίσως ρωτούσε: Και πως αφού το απαγόρευε ο νόμος ο Χριστός ζήτησε να Του δώσει εκείνη νερό; - Διότι όλοι αυτοί οι νόμοι είχε έρθει η ώρα πλέον να καταργηθούν διότι σε τίποτα πλέον δεν ωφελούσαν. Γι’ αυτό ακριβώς, επειδή αποσκοπούσε στην φιλανθρωπία και στην σωτηρία ενός εκάστου και όχι στην στείρα τήρηση του νόμου της απάντησε:
10 ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν. (Αποκρίθηκε ο Ιησούς και της είπε: «Αν ήξερες τη δωρεά του Θεού και ποιος είναι αυτός που σου λέει, “δώσε μου να πιω”, εσύ θα του ζητούσες και θα σου έδινε νερό ζωντανό».)
Με τον λόγο αυτό ο Χριστός δεικνύει πρώτον ότι η γυναίκα αυτή ήταν άξια να ακούσει και να μην απορρίψει τα λόγια Του και έπειτα αποκαλύπτει τον εαυτό Του. Κοίτα δε με πόση ταπεινοφροσύνη στη συνέχεια απαντά:
11 λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, οὔτε ἄντλημα ἔχεις, καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶ βαθύ· πόθεν οὖν ἔχεις τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν; (Λέει σ’ αυτόν η γυναίκα: «Κύριε, ούτε κουβά έχεις και το πηγάδι είναι βαθύ. Από πού λοιπόν έχεις το νερό το ζωντανό;)
Ήδη έχει αφαιρεθεί απ’ αυτήν η ταπεινή γνώμη που στην αρχή είχε για τον Ιησού, διότι δεν τον αποκαλεί απλά Κύριο, αλλά του αποδίδει μεγάλη τιμή. Βέβαια το ότι δεν κατάλαβε το αλληγορικό νόημα των λόγων του Χριστού είναι δεδομένο. Αλλά ενώ εδώ κατάλαβε, δεν καταγέλασε τα λόγια όπως έκαναν οι Ιουδαίοι, αλλά με μετριοπάθεια ρώτησε:
12 μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸς ἡμῶν ᾿Ιακώβ, ὃς ἔδωκεν ἡμῖν τὸ φρέαρ, καὶ αὐτὸς ἐξ αὐτοῦ ἔπιε καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ τὰ θρέμματα αὐτοῦ; (Μήπως εσύ είσαι μεγαλύτερος από τον πατέρα μας τον Ιακώβ, που μας έδωσε το πηγάδι και ήπιε από αυτό αυτός και οι γιοι του και τα θρεφτάρια του;»)
Τα λόγια αυτά της Σαμαρείτιδας να τι σημαίνουν: Εφόσον ο Ιακώβ ήπιε απ’ αυτό το νερό και έδωσε στα παιδιά του, άρα δεν είχε κρατήσει μυστική πηγή με καλύτερο νερό, αλλά αυτό ήταν το καλύτερο.
13 ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν·
14 ὃς δι' ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. (Αποκρίθηκε ο Ιησούς και της είπε: «Καθένας που πίνει από το νερό τούτο θα διψάσει πάλι. Όποιος όμως πιει από το νερό που εγώ θα του δώσω δε θα διψάσει στον αιώνα, αλλά το νερό που θα του δώσω θα γίνει μέσα του πηγή νερού που θα αναβλύζει για ζωή αιώνια».)
Και πως κατάλαβε η Σαμαρείτιδα ότι ήταν ο Χριστός Ιουδαίος; -Ίσως από την ενδυμασία Του ή από την προφορά Του. Εσύ όμως παρατήρησε την οξυδέρκεια της γυναικός, διότι αν έπρεπε να προφυλαχτεί κάποιος ήταν ο Χριστός και όχι εκείνη. Και έτσι με αφορμή τα λόγια της γυναίκας, κάποιος ίσως ρωτούσε: Και πως αφού το απαγόρευε ο νόμος ο Χριστός ζήτησε να Του δώσει εκείνη νερό; - Διότι όλοι αυτοί οι νόμοι είχε έρθει η ώρα πλέον να καταργηθούν διότι σε τίποτα πλέον δεν ωφελούσαν. Γι’ αυτό ακριβώς, επειδή αποσκοπούσε στην φιλανθρωπία και στην σωτηρία ενός εκάστου και όχι στην στείρα τήρηση του νόμου της απάντησε:
10 ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν. (Αποκρίθηκε ο Ιησούς και της είπε: «Αν ήξερες τη δωρεά του Θεού και ποιος είναι αυτός που σου λέει, “δώσε μου να πιω”, εσύ θα του ζητούσες και θα σου έδινε νερό ζωντανό».)
Με τον λόγο αυτό ο Χριστός δεικνύει πρώτον ότι η γυναίκα αυτή ήταν άξια να ακούσει και να μην απορρίψει τα λόγια Του και έπειτα αποκαλύπτει τον εαυτό Του. Κοίτα δε με πόση ταπεινοφροσύνη στη συνέχεια απαντά:
11 λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, οὔτε ἄντλημα ἔχεις, καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶ βαθύ· πόθεν οὖν ἔχεις τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν; (Λέει σ’ αυτόν η γυναίκα: «Κύριε, ούτε κουβά έχεις και το πηγάδι είναι βαθύ. Από πού λοιπόν έχεις το νερό το ζωντανό;)
Ήδη έχει αφαιρεθεί απ’ αυτήν η ταπεινή γνώμη που στην αρχή είχε για τον Ιησού, διότι δεν τον αποκαλεί απλά Κύριο, αλλά του αποδίδει μεγάλη τιμή. Βέβαια το ότι δεν κατάλαβε το αλληγορικό νόημα των λόγων του Χριστού είναι δεδομένο. Αλλά ενώ εδώ κατάλαβε, δεν καταγέλασε τα λόγια όπως έκαναν οι Ιουδαίοι, αλλά με μετριοπάθεια ρώτησε:
12 μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸς ἡμῶν ᾿Ιακώβ, ὃς ἔδωκεν ἡμῖν τὸ φρέαρ, καὶ αὐτὸς ἐξ αὐτοῦ ἔπιε καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ τὰ θρέμματα αὐτοῦ; (Μήπως εσύ είσαι μεγαλύτερος από τον πατέρα μας τον Ιακώβ, που μας έδωσε το πηγάδι και ήπιε από αυτό αυτός και οι γιοι του και τα θρεφτάρια του;»)
Τα λόγια αυτά της Σαμαρείτιδας να τι σημαίνουν: Εφόσον ο Ιακώβ ήπιε απ’ αυτό το νερό και έδωσε στα παιδιά του, άρα δεν είχε κρατήσει μυστική πηγή με καλύτερο νερό, αλλά αυτό ήταν το καλύτερο.
13 ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν·
14 ὃς δι' ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. (Αποκρίθηκε ο Ιησούς και της είπε: «Καθένας που πίνει από το νερό τούτο θα διψάσει πάλι. Όποιος όμως πιει από το νερό που εγώ θα του δώσω δε θα διψάσει στον αιώνα, αλλά το νερό που θα του δώσω θα γίνει μέσα του πηγή νερού που θα αναβλύζει για ζωή αιώνια».)
Την χάρη του Αγίου Πνεύματος η Γραφή άλλοτε την ονομάζει πυρ και άλλοτε ύδωρ, επειδή θέλει να δείξει ότι τα ονόματα αυτά δεν αντιπροσωπεύουν την ουσία, αλλά την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Στην προκειμένη περίπτωση ο Ιησούς ονομάζει το Άγιο Πνεύμα ύδωρ για να δείξει τον εξ’ αυτού καθαρμό και την μεγάλη αναψυχή των ψυχών που θα το λαμβάνουν.
Δηλαδή τι κάνει στις ψυχές το Άγιο Πνεύμα; - Τις στολίζει με ετοιμότητα ώστε να μην αισθάνονται ούτε λύπη, ούτε σατανική επιβουλή, επειδή κατασβήνει όλα τα πυρακτωμένα βέλη του πονηρού.
Αν λοιπόν Σαμαρείτιδα θαυμάζεις τον Ιακώβ γιατί σου έδωσε να πιεις απ’ αυτό το πηγάδι που και πάλι όμως σε λίγο αφού πιεις θα διψάσεις, τότε πρέπει να θαυμάσεις πολύ περισσότερο εμένα ο οποίος θα σου δώσω να πιεις κατά πολύ ανώτερο ύδωρ από κείνο, και αφού πιες από το αθάνατο και ανεξάντλητο αυτό ύδωρ της ζωής, τότε οπωσδήποτε θα με αναγνωρίσεις και εμένα που σου το έδωσα ως ανώτερο του Ιακώβ και όλων των πατριαρχών.
Δες όμως εσύ και την συμπεριφορά της γυναικός. Ενώ οι Ιουδαίοι έβλεπαν τον Χριστό να εκβάλλει δαιμόνια όχι μόνο ανώτερο των πατριαρχών δεν τον ονόμασαν, αλλά αντιθέτως τον αποκάλεσαν δαιμονισμένο. Η Σαμαρείτιδα όμως δεν κάνει το ίδιο. Αλλά να τι Του είπε: 15 λέγει πρὸς αὐτὸν ἡ γυνή· Κύριε, δός μοι τοῦτο τὸ ὕδωρ, ἵνα μὴ διψῶ μηδὲ ἔρχωμαι ἐνθάδε ἀντλεῖν.
Δες τώρα και την ομαλή εξέλιξη της συζήτησης που οδήγησε την γυναίκα στο ύψος των δογμάτων: Στην αρχή νόμισε πως ο Ιησούς είναι ένας περαστικός Ιουδαίος, έπειτα όμως απέκρουσε αυτή την κατηγορία και της μίλησε για το ζων ύδωρ το οποίο η γυναίκα νόμισε πως είναι ένα κοινό νερό. Όταν τέλος αντιλήφθηκε ότι όλα αυτά που λέγονταν είναι πνευματικά έφτασε μεν στα πρόθυρα της κατανόησης αλλά συνέχισε να πιστεύει πως ο Χριστός της μίλησε για υλικό ύδωρ. Έπειτα όμως επειδή έβλεπε καλύτερα, αλλά πάλι δεν κατανοούσε τα πάντα προτίμησε τον Χριστό από τον Ιακώβ. Γιατί; Για να μην έχει πλέον ανάγκη το πηγάδι του Ιακώβ. Όλα αυτά που είπαμε είναι δείγμα ευσεβούς ψυχής. Και μην πεις ότι η Σαμαρείτιδα είναι ευκολόπιστη γυναίκα, διότι απ’ τα λεγόμενά της αποδεικνύεται ότι όχι μόνο ευκολόπιστη δεν ήταν αλλά αντιθέτως άπιστη και φιλόνεικη. Δες τώρα και την ανάλογη σύγκριση της γυναικός με τους Ιουδαίους: Διότι και σε κείνους ο Χριστός είχε πει ότι «όποιος φάει την Σάρκα μου δεν θα πεινάσει και όποιος πιστεύει σε μένα δεν θα διψάσει» και όχι μόνο δεν πίστεψαν στα λόγια Του αλλά επιπλέον σκανδαλίστηκαν.
Στη συνέχεια ο Χριστός αποκαλύπτει την δύναμή Του διά μέσου της προφητείας λέγοντας:
16 λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὕπαγε φώνησον τὸν ἄνδρα σου καὶ ἐλθὲ ἐνθάδε. 17 ἀπεκρίθη ἡ γυνὴ καὶ εἶπεν· οὐκ ἔχω ἄνδρα. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· καλῶς εἶπας ὅτι ἄνδρα οὐκ ἔχω· 18 πέντε γὰρ ἄνδρας ἔσχες, καὶ νῦν ὃν ἔχεις οὐκ ἔστι σου ἀνήρ· τοῦτο ἀληθὲς εἴρηκας. 19 λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, θεωρῶ ὅτι προφήτης εἶ σύ. (Λέει προς αυτόν η γυναίκα: «Κύριε, δώσε μου αυτό το νερό, για να μη διψώ μήτε να περνώ εδώ να αντλώ». Ο Ιησούς της λέει: «Πήγαινε, φώναξε τον άντρα σου και έλα εδώ».
Αποκρίθηκε η γυναίκα και του είπε: «Δεν έχω άντρα». Της λέει ο Ιησούς: «Καλά είπες: “Άντρα δεν έχω” – γιατί πέντε άντρες είχες και τώρα αυτός που έχεις δεν είναι άντρας σου. Αυτό είναι αληθινό που έχεις πει». Λέει σ’ αυτόν η γυναίκα: «Κύριε, βλέπω ότι εσύ είσαι προφήτης).
Βλέπεις την σύνεση της γυναίκας; Πόσο ήσυχα δέχτηκε τον έλεγχο! Κι ενώ ο Κύριος της αποκάλυψε τα κρύφια της ζωής της, όχι μόνο δεν θύμωσε, όχι μόνο δεν ύβρισε, αλλά αντιθέτως θαύμασε και τον αποκάλεσε “προφήτη”. Κι επειδή νόμισε ότι μπροστά της έχει έναν γήινο προφήτη γι’ αυτό και ρωτά για τα δόγματα:
20 οἱ πατέρες ἡμῶν ἐν τῷ ὄρει τούτῳ προσεκύνησαν· καὶ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἐν ῾Ιεροσολύμοις ἐστὶν ὁ τόπος ὅπου δεῖ προσκυνεῖν. (Οι πατέρες μας σε τούτο το όρος προσκύνησαν το Θεό. Αλλά εσείς λέτε ότι στα Ιεροσόλυμα είναι ο τόπος όπου πρέπει να προσκυνεί κανείς».)
Βλέπεις τώρα πως έγινε υψηλοτέρα στον νου; Διότι ενώ αρχικά φρόντιζε να σβήσει την δίψα της, τώρα ρωτά περί των δογμάτων. Και τι έκανε ο Χριστός; Δεν έλυσε την απορία της, αλλά την οδήγησε σε μεγαλύτερο πνευματικό ύψος απ’ότι εκείνη προσδοκούσε.
Ας ντραπούμε, ας κοκκινίσουμε από ντροπή, διότι γυναίκα που είχε πέντε άνδρες και έναν επιπλέον κρυφό και ήταν και Σαμαρείτιδα, έδειξε τόσο ζήλο και προθυμία περί των δογμάτων, ενώ εμείς όχι μόνο δεν ασχολούμαστε με τα δόγματα, αλλά είμαστε παντελώς αδιάφοροι και αμελείς.
21 λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· γύναι, πίστευσόν μοι (Της λέει ο Ιησούς: «Πίστευέ με, γυναίκα,)
Παντού χρειάζεται πίστη η οποία είναι η μητέρα των αγαθών και φάρμακο σωτηρίας. Χωρίς αυτήν δεν είναι δυνατόν να κατανοήσουμε τα μεγάλα δόγματα. Αυτοί λοιπόν που προσπαθούν να κατανοήσουν τα δόγματα μόνο με την λογική τους, ομοιάζουν με αυτούς που προσπαθούν να διαπλεύσουν το πέλαγος χωρίς πλοίο και τελικά ναυάγησαν πριν μάθουν κάτι. Είναι αυτοί για τους οποίους ο Απόστολος Παύλος λέει «Αυτοί ναυάγησαν περί την πίστην».
ὅτι ἔρχεται ὥρα ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὄρει τούτῳ οὔτε ἐν ῾Ιεροσολύμοις προσκυνήσετε τῷ πατρί. 22 ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν· ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν ᾿Ιουδαίων ἐστίν. (ότι έρχεται ώρα που ούτε στο όρος ετούτο ούτε στα Ιεροσόλυμα θα προσκυνείτε τον Πατέρα. Εσείς προσκυνείτε αυτό που δεν ξέρετε. Εμείς προσκυνούμε αυτό που ξέρουμε, γιατί η σωτηρία είναι από τους Ιουδαίους.)
Μέγιστο δόγμα αποκάλυψε ο Κύριος στην Σαμαρείτιδα, κάτι που δεν έκανε ούτε στον Νικόδημο, ούτε στον Ναθαναήλ. Κι ενώ λοιπόν η Σαμαρείτις επέβλεπε στο να αποδείξει ότι αυτά που εκείνη γνώριζε ήταν ανώτερα από τα Ιουδαϊκά, ο Χριστός ανύψωσε την ψυχή της και της αποκάλυψε ότι ούτε οι Ιουδαίοι, ούτε οι πατέρες της μπορούσαν να δωρήσουν κάτι το σπουδαίο στο μέλλον, αν και η πίστη των Ιουδαίων ήταν ανώτερη των Σαμαρειτών. Διότι λέγει ότι ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν.
Το ότι βέβαια ομιλέι κι εδώ ως άνθρωπος λέγοντας «εμείς λατρεύουμε» μη σε ξενίζει, διότι μιλά κατά το πνευματικό μέτρο της γυναικός.
Τι σημαίνει όμως αυτό που είπε «ότι η σωτηρία έρχεται από τους Ιουδαίους»; Αυτό σημαίνει πως από την Θεία αποκάλυψη που δόθηκε στους Ιουδαίους προέρχεται η σωτηρία όλης της οικουμένης. Και ότι από τους Ιουδαίους προήλθε και ο Χριστός κατά σάρκα, ο Οποίος είναι ο αίτιος της σωτηρίας και η πλήρωση της Θείας οικονομίας.
Υπερέχουμε λοιπόν γυναίκα από σας , λέγει, ως προς τον τρόπο της λατρείας, αλλά και αυτής θα έλθει το τέλος. Διότι δεν θα αλλάξουν μόνο οι τόποι, αλλά και οι τρόποι της λατρείας και όλα αυτά θα γίνουν πολύ σύντομα «ὅτι ἔρχεται ὥρα».
23 ἀλλ' ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· (Αλλά έρχεται ώρα, και μάλιστα είναι τώρα, που οι αληθινοί προσκυνητές θα προσκυνήσουν τον Πατέρα με Πνεύμα και με αλήθεια. Και πράγματι, ο Πατέρας τέτοιοι ζητά να είναι εκείνοι που τον προσκυνούν.)
Και που θα βρίσκονται όλοι αυτοί οι αληθινοί προσκυνητές; Εδώ ασφαλώς υπαινίσσεται την Εκκλησία. Το εξηγεί άλλωστε και ο Παύλος λέγοντας: «Τον Οποίο λατρεύω με τον πνεύμα μου εις το Ευαγγέλιον του Υιού Του». (Ρωμ. 1,9).καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν.
24 πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν. (Πνεύμα είναι ο Θεός, και εκείνοι που τον προσκυνούν με Πνεύμα και με αλήθεια πρέπει να τον προσκυνούν».)
Και λέγοντας «πνεύμα ο Θεός» δεν υπαινίσσεται τίποτα άλλο παρά το ασώματο. Πρέπει λοιπόν η λατρεία του Ασώματου να προσφέρεται δια της καθαρότητας της ψυχής και του νου που είναι ασώματα. Μη θυσιάζεις λοιπόν πρόβατα και μοσχάρια, αλλά πρόσφερε τον εαυτό σου ως ολοκαύτωμα στο θυσιαστήριο του Θεού.
Αυτά όλα προκάλεσαν ίλιγγο στην γυναίκα η οποία ακούγοντας αυτά ζαλίστηκε κι επειδή κουράστηκε να τι απάντησε:
Αποκρίθηκε η γυναίκα και του είπε: «Δεν έχω άντρα». Της λέει ο Ιησούς: «Καλά είπες: “Άντρα δεν έχω” – γιατί πέντε άντρες είχες και τώρα αυτός που έχεις δεν είναι άντρας σου. Αυτό είναι αληθινό που έχεις πει». Λέει σ’ αυτόν η γυναίκα: «Κύριε, βλέπω ότι εσύ είσαι προφήτης).
Βλέπεις την σύνεση της γυναίκας; Πόσο ήσυχα δέχτηκε τον έλεγχο! Κι ενώ ο Κύριος της αποκάλυψε τα κρύφια της ζωής της, όχι μόνο δεν θύμωσε, όχι μόνο δεν ύβρισε, αλλά αντιθέτως θαύμασε και τον αποκάλεσε “προφήτη”. Κι επειδή νόμισε ότι μπροστά της έχει έναν γήινο προφήτη γι’ αυτό και ρωτά για τα δόγματα:
20 οἱ πατέρες ἡμῶν ἐν τῷ ὄρει τούτῳ προσεκύνησαν· καὶ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἐν ῾Ιεροσολύμοις ἐστὶν ὁ τόπος ὅπου δεῖ προσκυνεῖν. (Οι πατέρες μας σε τούτο το όρος προσκύνησαν το Θεό. Αλλά εσείς λέτε ότι στα Ιεροσόλυμα είναι ο τόπος όπου πρέπει να προσκυνεί κανείς».)
Βλέπεις τώρα πως έγινε υψηλοτέρα στον νου; Διότι ενώ αρχικά φρόντιζε να σβήσει την δίψα της, τώρα ρωτά περί των δογμάτων. Και τι έκανε ο Χριστός; Δεν έλυσε την απορία της, αλλά την οδήγησε σε μεγαλύτερο πνευματικό ύψος απ’ότι εκείνη προσδοκούσε.
Ας ντραπούμε, ας κοκκινίσουμε από ντροπή, διότι γυναίκα που είχε πέντε άνδρες και έναν επιπλέον κρυφό και ήταν και Σαμαρείτιδα, έδειξε τόσο ζήλο και προθυμία περί των δογμάτων, ενώ εμείς όχι μόνο δεν ασχολούμαστε με τα δόγματα, αλλά είμαστε παντελώς αδιάφοροι και αμελείς.
21 λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· γύναι, πίστευσόν μοι (Της λέει ο Ιησούς: «Πίστευέ με, γυναίκα,)
Παντού χρειάζεται πίστη η οποία είναι η μητέρα των αγαθών και φάρμακο σωτηρίας. Χωρίς αυτήν δεν είναι δυνατόν να κατανοήσουμε τα μεγάλα δόγματα. Αυτοί λοιπόν που προσπαθούν να κατανοήσουν τα δόγματα μόνο με την λογική τους, ομοιάζουν με αυτούς που προσπαθούν να διαπλεύσουν το πέλαγος χωρίς πλοίο και τελικά ναυάγησαν πριν μάθουν κάτι. Είναι αυτοί για τους οποίους ο Απόστολος Παύλος λέει «Αυτοί ναυάγησαν περί την πίστην».
ὅτι ἔρχεται ὥρα ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὄρει τούτῳ οὔτε ἐν ῾Ιεροσολύμοις προσκυνήσετε τῷ πατρί. 22 ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν· ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν ᾿Ιουδαίων ἐστίν. (ότι έρχεται ώρα που ούτε στο όρος ετούτο ούτε στα Ιεροσόλυμα θα προσκυνείτε τον Πατέρα. Εσείς προσκυνείτε αυτό που δεν ξέρετε. Εμείς προσκυνούμε αυτό που ξέρουμε, γιατί η σωτηρία είναι από τους Ιουδαίους.)
Μέγιστο δόγμα αποκάλυψε ο Κύριος στην Σαμαρείτιδα, κάτι που δεν έκανε ούτε στον Νικόδημο, ούτε στον Ναθαναήλ. Κι ενώ λοιπόν η Σαμαρείτις επέβλεπε στο να αποδείξει ότι αυτά που εκείνη γνώριζε ήταν ανώτερα από τα Ιουδαϊκά, ο Χριστός ανύψωσε την ψυχή της και της αποκάλυψε ότι ούτε οι Ιουδαίοι, ούτε οι πατέρες της μπορούσαν να δωρήσουν κάτι το σπουδαίο στο μέλλον, αν και η πίστη των Ιουδαίων ήταν ανώτερη των Σαμαρειτών. Διότι λέγει ότι ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν.
Το ότι βέβαια ομιλέι κι εδώ ως άνθρωπος λέγοντας «εμείς λατρεύουμε» μη σε ξενίζει, διότι μιλά κατά το πνευματικό μέτρο της γυναικός.
Τι σημαίνει όμως αυτό που είπε «ότι η σωτηρία έρχεται από τους Ιουδαίους»; Αυτό σημαίνει πως από την Θεία αποκάλυψη που δόθηκε στους Ιουδαίους προέρχεται η σωτηρία όλης της οικουμένης. Και ότι από τους Ιουδαίους προήλθε και ο Χριστός κατά σάρκα, ο Οποίος είναι ο αίτιος της σωτηρίας και η πλήρωση της Θείας οικονομίας.
Υπερέχουμε λοιπόν γυναίκα από σας , λέγει, ως προς τον τρόπο της λατρείας, αλλά και αυτής θα έλθει το τέλος. Διότι δεν θα αλλάξουν μόνο οι τόποι, αλλά και οι τρόποι της λατρείας και όλα αυτά θα γίνουν πολύ σύντομα «ὅτι ἔρχεται ὥρα».
23 ἀλλ' ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· (Αλλά έρχεται ώρα, και μάλιστα είναι τώρα, που οι αληθινοί προσκυνητές θα προσκυνήσουν τον Πατέρα με Πνεύμα και με αλήθεια. Και πράγματι, ο Πατέρας τέτοιοι ζητά να είναι εκείνοι που τον προσκυνούν.)
Και που θα βρίσκονται όλοι αυτοί οι αληθινοί προσκυνητές; Εδώ ασφαλώς υπαινίσσεται την Εκκλησία. Το εξηγεί άλλωστε και ο Παύλος λέγοντας: «Τον Οποίο λατρεύω με τον πνεύμα μου εις το Ευαγγέλιον του Υιού Του». (Ρωμ. 1,9).καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν.
24 πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν. (Πνεύμα είναι ο Θεός, και εκείνοι που τον προσκυνούν με Πνεύμα και με αλήθεια πρέπει να τον προσκυνούν».)
Και λέγοντας «πνεύμα ο Θεός» δεν υπαινίσσεται τίποτα άλλο παρά το ασώματο. Πρέπει λοιπόν η λατρεία του Ασώματου να προσφέρεται δια της καθαρότητας της ψυχής και του νου που είναι ασώματα. Μη θυσιάζεις λοιπόν πρόβατα και μοσχάρια, αλλά πρόσφερε τον εαυτό σου ως ολοκαύτωμα στο θυσιαστήριο του Θεού.
Αυτά όλα προκάλεσαν ίλιγγο στην γυναίκα η οποία ακούγοντας αυτά ζαλίστηκε κι επειδή κουράστηκε να τι απάντησε:
25 λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάντα. 26 λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι. (Λέει σ’ αυτόν η γυναίκα: «Ξέρω ότι έρχεται ο Μεσσίας, ο λεγόμενος Χριστός. Όταν έρθει εκείνος, θα μας τα αναγγείλει όλα». Της λέει ο Ιησούς: «Εγώ είμαι, που σου μιλώ».)
Από πού παρακαλώ και από πότε οι Σαμαρείτες περίμεναν την έλευση του Χριστού, αφού παραδέχονταν μόνο τον Μωυσή; Από τα ίδια τα γραπτά του Μωϋσέως. Διότι από την αρχή αποκάλυψε ο Μωυσής τον Υιό. Ο ίδιος άλλωστε ο Μωυσής είχε πει: «Ο Κύριος και Θεός θα αναδείξει Προφήτη από το μέσον των αδελφών σας, όμοιον με εμέ και πρέπει να ακούσετε αυτόν». (Δευτ, 18,15). Αλλά και άλλα πολλά μπορεί κανείς να αντλήσει για την έλευση του μεσσία από τα κείμενα της Πεντατεύχου. (της οποίας συγγραφέας είναι ο Μωυσής).
Και ενώ λοιπόν ο Ιησούς στους Ιουδαίους που ρωτούσαν «έως πότε θα μας κρατείς σε αμφιβολία,; Αν εσύ είσαι ο Χριστός να μας το πεις» (Ιω 10,24) δεν απαντούσε τίποτα διότι οι Ιουδαίοι δεν ρωτούσαν για να μάθουν ,αλλά για να διασύρουν, στην Σαμαρείτιδα αποκάλυψε ξεκάθαρα πως Αυτός είναι ο Χριστός. Διότι αυτή και άκουσε και πίστεψε και άλλους στη συνέχεια προσέλκυσε στην πίστη.
27 καὶ ἐπὶ τούτῳ ἦλθον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐθαύμασαν ὅτι μετὰ γυναικὸς ἐλάλει· οὐδεὶς μέντοι εἶπε, τί ζητεῖς ἢ τί λαλεῖς μετ' αὐτῆς; ( Και πάνω σ’ αυτό ήρθαν οι μαθητές του και θαύμαζαν επειδή μιλούσε με γυναίκα. Κανείς όμως δεν είπε: «Τι ζητάς;» ή «Τι μιλάς μαζί της;»)
Γιατί απόρρησαν οι μαθητές; Για την ταπεινότητα του Ιησού που καταδέχτηκε να συζητήσει με μία Σαμαρείτιδα γυναίκα. Αλλά ήταν τόσο πειθαρχημένοι που δεν τόλμησαν να πουν τίποτα.
28 ᾿Αφῆκεν οὖν τὴν ὑδρίαν αὐτῆς ἡ γυνὴ καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν πόλιν, καὶ λέγει τοῖς ἀνθρώποις· ( Άφησε, λοιπόν, την υδρία της η γυναίκα και πήγε στην πόλη και λέει στους ανθρώπους:)
Έχουμε μεγάλη ανάγκη ενθουσιασμού και διαρκούς ζήλου, διότι αλλιώς δεν είναι δυνατόν να επιτύχουμε αυτά που ο κύριος έχει υποσχεθεί σε μας. Με δύο λόγους του ο Χριστός «εάν δεν πάρει κανείς τον σταυρό του και δεν με ακολουθήσει δεν είναι άξιος» και «πυρ ήλθα να βάλω στη γη και πως θα ήθελα αν έχει ήδη ανάψει», θέλει να μας παρουσιάσει το πόσο θερμός και γεμάτος από ζήλο και έτοιμος για κάθε κίνδυνο πρέπει να είναι ο μαθητής.
Τέτοια ήταν και αυτή η γυναίκα. Πήγε να πάρει υλικό ύδωρ από την πηγή, αλλά αφού βρήκε το αληθινό το όντως αθάνατο ύδωρ, περιφρόνησε αμέσως το υλικό και έτρεξε περιχαρής προς την αιώνια πηγή αφήνοντας πίσω της την πήλινη υδρία. Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς όταν γίνεται λόγος για πνευματικά, να περιφρονούμε όλα τα βιωτικά και καθόλου να μη τα λογαριάζουμε. Και η γυναίκα αυτή ξεπέρασε στον ενθουσιασμό και στον ζήλο και τους αποστόλους. Διότι οι μεν απόστολοι άφησαν τα δίχτυα και ακολούθησαν τον Χριστό αφού όμως διατάχθηκαν να το κάνουν, ενώ εκείνη έτρεξε εκουσίως και δίχως εντολή αφήνοντας τα πάντα πίσω της. Και δεν προσκάλεσε στο αποστολικό της έργο έναν ή δύο όπως έκαναν ο Ανδρέας και ο Φίλιππος, αλλά ολόκληρη την πόλη! Και δεν είπε στους άνδρες της πόλεως ελάτε να δείτε τον Χριστό, αλλά κάποιον που μου αποκάλυψε όλα όσα έχω κάνει δεικνύοντας έτσι τεράστια συγκαταβατικότητα όμοια με αυτήν που χρησιμοποιήσει ο Χριστός σε κείνη.
Από πού παρακαλώ και από πότε οι Σαμαρείτες περίμεναν την έλευση του Χριστού, αφού παραδέχονταν μόνο τον Μωυσή; Από τα ίδια τα γραπτά του Μωϋσέως. Διότι από την αρχή αποκάλυψε ο Μωυσής τον Υιό. Ο ίδιος άλλωστε ο Μωυσής είχε πει: «Ο Κύριος και Θεός θα αναδείξει Προφήτη από το μέσον των αδελφών σας, όμοιον με εμέ και πρέπει να ακούσετε αυτόν». (Δευτ, 18,15). Αλλά και άλλα πολλά μπορεί κανείς να αντλήσει για την έλευση του μεσσία από τα κείμενα της Πεντατεύχου. (της οποίας συγγραφέας είναι ο Μωυσής).
Και ενώ λοιπόν ο Ιησούς στους Ιουδαίους που ρωτούσαν «έως πότε θα μας κρατείς σε αμφιβολία,; Αν εσύ είσαι ο Χριστός να μας το πεις» (Ιω 10,24) δεν απαντούσε τίποτα διότι οι Ιουδαίοι δεν ρωτούσαν για να μάθουν ,αλλά για να διασύρουν, στην Σαμαρείτιδα αποκάλυψε ξεκάθαρα πως Αυτός είναι ο Χριστός. Διότι αυτή και άκουσε και πίστεψε και άλλους στη συνέχεια προσέλκυσε στην πίστη.
27 καὶ ἐπὶ τούτῳ ἦλθον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐθαύμασαν ὅτι μετὰ γυναικὸς ἐλάλει· οὐδεὶς μέντοι εἶπε, τί ζητεῖς ἢ τί λαλεῖς μετ' αὐτῆς; ( Και πάνω σ’ αυτό ήρθαν οι μαθητές του και θαύμαζαν επειδή μιλούσε με γυναίκα. Κανείς όμως δεν είπε: «Τι ζητάς;» ή «Τι μιλάς μαζί της;»)
Γιατί απόρρησαν οι μαθητές; Για την ταπεινότητα του Ιησού που καταδέχτηκε να συζητήσει με μία Σαμαρείτιδα γυναίκα. Αλλά ήταν τόσο πειθαρχημένοι που δεν τόλμησαν να πουν τίποτα.
28 ᾿Αφῆκεν οὖν τὴν ὑδρίαν αὐτῆς ἡ γυνὴ καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν πόλιν, καὶ λέγει τοῖς ἀνθρώποις· ( Άφησε, λοιπόν, την υδρία της η γυναίκα και πήγε στην πόλη και λέει στους ανθρώπους:)
Έχουμε μεγάλη ανάγκη ενθουσιασμού και διαρκούς ζήλου, διότι αλλιώς δεν είναι δυνατόν να επιτύχουμε αυτά που ο κύριος έχει υποσχεθεί σε μας. Με δύο λόγους του ο Χριστός «εάν δεν πάρει κανείς τον σταυρό του και δεν με ακολουθήσει δεν είναι άξιος» και «πυρ ήλθα να βάλω στη γη και πως θα ήθελα αν έχει ήδη ανάψει», θέλει να μας παρουσιάσει το πόσο θερμός και γεμάτος από ζήλο και έτοιμος για κάθε κίνδυνο πρέπει να είναι ο μαθητής.
Τέτοια ήταν και αυτή η γυναίκα. Πήγε να πάρει υλικό ύδωρ από την πηγή, αλλά αφού βρήκε το αληθινό το όντως αθάνατο ύδωρ, περιφρόνησε αμέσως το υλικό και έτρεξε περιχαρής προς την αιώνια πηγή αφήνοντας πίσω της την πήλινη υδρία. Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς όταν γίνεται λόγος για πνευματικά, να περιφρονούμε όλα τα βιωτικά και καθόλου να μη τα λογαριάζουμε. Και η γυναίκα αυτή ξεπέρασε στον ενθουσιασμό και στον ζήλο και τους αποστόλους. Διότι οι μεν απόστολοι άφησαν τα δίχτυα και ακολούθησαν τον Χριστό αφού όμως διατάχθηκαν να το κάνουν, ενώ εκείνη έτρεξε εκουσίως και δίχως εντολή αφήνοντας τα πάντα πίσω της. Και δεν προσκάλεσε στο αποστολικό της έργο έναν ή δύο όπως έκαναν ο Ανδρέας και ο Φίλιππος, αλλά ολόκληρη την πόλη! Και δεν είπε στους άνδρες της πόλεως ελάτε να δείτε τον Χριστό, αλλά κάποιον που μου αποκάλυψε όλα όσα έχω κάνει δεικνύοντας έτσι τεράστια συγκαταβατικότητα όμοια με αυτήν που χρησιμοποιήσει ο Χριστός σε κείνη.
29 δεῦτε ἴδετε ἄνθρωπον ὃς εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός; («Ελάτε να δείτε έναν άνθρωπο που μου είπε όλα όσα έκανα. Μήπως αυτός είναι ο Χριστός;»)
Και με την ερώτηση «μήπως αυτός είναι ο Χριστός»; αναδεικνύεται η μεγάλη σοφία αυτής της γυναίκας. Διότι δεν ήθελε να παρασύρει κανέναν στην δική της γνώμη, αλλά αφού οι ίδιοι οι άνδρες δουν και ακούσουν τον Χριστό να γίνουν κοινωνοί αυτής την αντίληψης από μόνοι τους. Και έτσι με αυτήν της την συγκαταβατικότητα έκανε τον λόγο της περισσότερο ευπρόσδεκτο.
30 ἐξῆλθον οὖν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτόν.
31 ᾿Εν δὲ τῷ μεταξὺ ἠρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ λέγοντες· ραββί, φάγε. 32 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγεῖν, ἣν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε. 33 ἔλεγον οὖν οἱ μαθηταὶ πρὸς ἀλλήλους· μή τις ἤνεγκεν αὐτῷ φαγεῖν; 34 λέγει αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐμὸν βρῶμά ἐστιν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον. (Εκείνοι εξήλθαν από την πόλη και έρχονταν προς αυτόν. Στο μεταξύ τον παρακαλούσαν οι μαθητές λέγοντας: «Ραβί, φάε». Εκείνος τους είπε: «Εγώ έχω να φάω τροφή που εσείς δεν ξέρετε». Έλεγαν λοιπόν οι μαθητές μεταξύ τους: «Μήπως κάποιος του έφερε να φάει;»
Και με την ερώτηση «μήπως αυτός είναι ο Χριστός»; αναδεικνύεται η μεγάλη σοφία αυτής της γυναίκας. Διότι δεν ήθελε να παρασύρει κανέναν στην δική της γνώμη, αλλά αφού οι ίδιοι οι άνδρες δουν και ακούσουν τον Χριστό να γίνουν κοινωνοί αυτής την αντίληψης από μόνοι τους. Και έτσι με αυτήν της την συγκαταβατικότητα έκανε τον λόγο της περισσότερο ευπρόσδεκτο.
30 ἐξῆλθον οὖν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτόν.
31 ᾿Εν δὲ τῷ μεταξὺ ἠρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ λέγοντες· ραββί, φάγε. 32 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγεῖν, ἣν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε. 33 ἔλεγον οὖν οἱ μαθηταὶ πρὸς ἀλλήλους· μή τις ἤνεγκεν αὐτῷ φαγεῖν; 34 λέγει αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐμὸν βρῶμά ἐστιν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον. (Εκείνοι εξήλθαν από την πόλη και έρχονταν προς αυτόν. Στο μεταξύ τον παρακαλούσαν οι μαθητές λέγοντας: «Ραβί, φάε». Εκείνος τους είπε: «Εγώ έχω να φάω τροφή που εσείς δεν ξέρετε». Έλεγαν λοιπόν οι μαθητές μεταξύ τους: «Μήπως κάποιος του έφερε να φάει;»
Τους λέει ο Ιησούς: «Δική μου τροφή είναι να κάνω το θέλημα εκείνου που με έστειλε και να τελειώσω το έργο του.)
Την σωτηρία των ανθρώπων την ονόμασε εδώ “φαγητό” αποδεικνύοντας έτσι το πόση μεγάλη προθυμία έχει για μας. Διότι όπως ακριβώς φροντίζει για την τροφή μας, έτσι φροντίζει και για την σωτηρία μας.
35 οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη. (Εσείς δε λέτε: “Ακόμα είναι τέσσερις μήνες και ο θερισμός έρχεται”; Ιδού, σας λέω, σηκώστε πάνω τα μάτια σας και παρατηρήστε τα χωράφια: λευκά είναι, έτοιμα για θερισμό ήδη.)
Και με αυτά τα λόγια ανυψώνει και πάλι τους μαθητές στα υψηλότερα και πνευματικά. Το χωράφι και ο θερισμός εικονίζουν το πλήθος των ψυχών που είναι έτοιμες να δεχτούν το κήρυγμα. Με τη λέξη “οφθαλμούς” εννοεί επίσης τους οφθαλμούς του πνεύματος και του σώματος, διότι έβλεπε ήδη το πλήθος των Σαμαρειτών που έρχονταν. Και την ετοιμασίας της θελήσεως εκείνων για να σωθούν την εικονίζει με “λευκά χωράφια”. Διότι όπως τα στάχυα όταν ασπρίσουν είναι έτοιμα προς θερισμό, έτσι και οι Σαμαρείτες τώρα ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι για την σωτηρία.
Και γιατί και εδώ όπως και αλλού χρησιμοποιεί ο Κύριος παραβολή και δεν μιλά ευθέως; Διότι έτσι κάνει τον λόγο Του εντονότερο και περισσότερο παραστατικό. Και έτσι όταν η σκέψη συλλάβει την εικόνα των πραγμάτων αιχμαλωτίζεται ευκολότερα σαν να βλέπει πράγματα ζωγραφισμένα. Παράλληλα η διήγηση με αυτόν τον τρόπο γίνεται πιο ευχάριστη, η δε ανάμνηση των λόγων διαρκεί περισσότερο.
36 καὶ ὁ θερίζων μισθὸν λαμβάνει καὶ συνάγει καρπὸν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἵνα καὶ ὁ σπείρων ὁμοῦ χαίρῃ καὶ ὁ θερίζων. (Ο θεριστής λαβαίνει μισθό και συνάζει καρπό για ζωή αιώνια, για να χαίρονται μαζί ο σπορέας και ο θεριστής.)
Δηλαδή ο καρπός αυτός του θερισμού, είναι ωφέλιμος για την παρούσα ζωή και όχι για την αιώνιο. Ο πνευματικός όμως θερισμός είναι αγήραστος και αθάνατος και αιώνιος. Και ποιος είναι ο σπορέας και ποιος ο θεριστής; Σπορείς ήταν οι προφήτες, αλλά δεν θέρισαν εκείνοι, αλλά οι απόστολοι. Παράλληλα όμως και οι μεν και οι δε χαίρονται αμφότεροι για το αποτέλεσμα του θερισμού.
37 ἐν γὰρ τούτῳ ὁ λόγος ἐστὶν ὁ ἀληθινός, ὅτι ἄλλος ἐστὶν ὁ σπείρων καὶ ἄλλος ὁ θερίζων. (Γιατί σε αυτό αληθεύει το ρητό, Άλλος είναι που σπέρνει και άλλος που θερίζει.
Να λοιπόν και η μεγάλη συγγένεια μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης
Και εδώ συμβαίνει κάτι απροσδόκητο και παράλογο. Διότι ποιος θα χαιρόταν αν το χωράφι που έσπειρε άλλος τελικά το θερίσει; Στα πνευματικά όμως δεν συμβαίνει ότι στα υλικά. Διότι εδώ και οι σπορείς και οι θεριστές χαίρονται αμφότεροι διότι απολαμβάνουν και οι δύο τον ίδιο μισθό.
38 ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε. (Εγώ σας απέστειλα να θερίζετε αυτό για το οποίο εσείς δεν έχετε κοπιάσει. Άλλοι έχουν κοπιάσει και εσείς έχετε εισέλθει στον κόπο τους».)
Και επειδή φαίνονταν πολύ δύσκολο και ακατόρθωτο να περιέλθουν και να κηρύξουν σε ολόκληρη την οικουμένη, με τον λόγο αυτό αποδυκνείει ότι συνάμα είναι και πολύ εύκολο. Και γιατί το λέει αυτό; Διότι πράγματι το έργο των προφητών ήταν πολύ δυσκολότερο. Διότι ήταν μεγάλος ο κόπος να ρίψουν τον σπόρο σε αμύητες ψυχές. Το έργο όμως των αποστόλων δεν ήταν όμοιο με αυτό. Διότι τώρα ήταν τα πάντα έτοιμα και το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν να συλλέξουν τους καρπούς των κόπων εκείνων. Κι ενώ έλεγε όλα αυτά ιδού τα πλήθη των Σαμαρειτών κατέφθαναν προς εκείνους για να επισφραγίσουν τούτον τον λόγο:
39 ᾿Εκ δὲ τῆς πόλεως ἐκείνης πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν τῶν Σαμαρειτῶν διὰ τὸν λόγον τῆς γυναικός, μαρτυρούσης ὅτι εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα. 40 ὡς οὖν ἦλθον πρὸς αὐτὸν οἱ Σαμαρεῖται, ἠρώτων αὐτὸν μεῖναι παρ' αὐτοῖς· καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ δύο ἡμέρας. 41 καὶ πολλῷ πλείους ἐπίστευσαν διὰ τὸν λόγον αὐτοῦ, 42 τῇ τε γυναικὶ ἔλεγον ὅτι οὐκέτι διὰ τὴν σὴν λαλιὰν πιστεύομεν· αὐτοὶ γὰρ ἀκηκόαμεν, καὶ οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός. (Τότε, από εκείνη την πόλη, πολλοί από τους Σαμαρείτες πίστεψαν σ’ αυτόν εξαιτίας του λόγου που έδωσε μαρτυρία η γυναίκα: «Μου είπε όλα όσα έκανα». Μόλις λοιπόν ήρθαν προς αυτόν οι Σαμαρείτες, τον παρακαλούσαν να μείνει κοντά τους. Και έμεινε εκεί δύο ημέρες. Και πολύ περισσότεροι πίστεψαν εξαιτίας του λόγου του, και στη γυναίκα έλεγαν: «Δεν πιστεύουμε πια από τη δική σου διήγηση, γιατί εμείς οι ίδιοι έχουμε ακούσει και ξέρουμε ότι αυτός είναι αληθινά ο Σωτήρας του κόσμου»).
Δείτε παρακαλώ και κάντε την σύγκριση: Οι μεν Ιουδαίοι αν και είδαν πολλά θαύματα και άκουσαν πολλά από τον Ιησού, εν τούτοις έδιωχναν τον Ιησού και έκαναν τα πάντα για να τον απομακρύνουν από την χώρα τους. Οι δε Σαμαρείτες αν και τίποτα δεν είχαν δει και τίποτα δεν είχαν ακούσει από τον Χριστό πείστηκαν από την προτροπή μιας γυναίκας και παρακαλούσαν τον Ιησού να μείνει περισσότερο στην χώρα τους και όχι απλά περισσότερο, αλλά για πάντα μαζί τους! Ο Κύριος παρέμεινε τελικά στην Σαμάρεια δύο μέρες, διάστημα αρκετό για να πιστέψουν πολλοί περισσότεροι. Πράγμα που δεν ήταν φυσιολογικό, διότι οι Σαμαρείτες δεν είδαν θαύματα και παράλληλα μισούσαν τους Ιουδαίους.
Και θαυμάστε αγαπητοί αναγνώστες την πίστη και την ομολογία των Σαμαρειτών: «οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός». Αυτό που δεν κατανόησαν οι Ιουδαίοι, ομολογούν τώρα οι αλλοεθνείς. Κι ενώ οι μεν Ιουδαίοι ζητούσαν την δική τους δικαίωση, δεν υποτάχθηκαν τελικά σ’ Αυτόν που είναι η όντως δικαίωση.
Και τι είδαν και πίστεψαν οι Σαμαρείτες; Τίποτα. Δεν είδαν κανένα θαύμα. Αλλά μόνο άκουσαν τα σωτήρια λόγια του Χριστού. Και γιατί οι Ευαγγελιστές δεν μας μεταφέρουν αυτά τα λόγια που είπε ο Χριστός στους Σαμαρείτες; -Για να μάθεις πως οι Ευαγγελιστές αφήνουν κατά μέρος πολλά από τα αξιόλογα για να αποδείξουν τα πάντα από την έκβαση. Διότι έπεισε με τα λόγια Του τον λαό και ολόκληρη την πόλη. Όπου όμως οι ακροατές δεν πείθονται, τότε οι Ευαγγελιστές αναγκάζονται να επαναλάβουν τα λόγια του Χριστού για να μην αποδώσει κανείς κατηγορία στον ομιλητή ένεκα της αδιαφορίας των ακροατών.
πηγή: peripatitis.net με πρόσθεση μόνο της μετάφρασης στα νεοελληνικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου